Predvidivom sezonskom dinamikom tone smeća plutaju rijekom najmanje dva puta godišnje i završavaju u blizini opštine Višegrad u istočnoj Bosni iza barijere koju je postavila lokalna hidroelektrana, piše danas američka novinska agencija AP.
“Nova godina, novi problemi ili bolje rečeno stari problemi sa novim smećem koji nam pluta”, rekao je Dejan Furtula iz ekološke grupe Eko Centar Višegrad dok je u srijedu posmatrao kako radnici uklanjaju smeće iz rijeke.
Smeće sa neovlašćenih deponija koje se prostiru na Zapadnom Balkanu tokom cijele godine nosi rijeka Drina i njene pritoke u Bosni, Srbiji i Crnoj Gori prema Višegradu, i dalje ka Savi, Dunavu, piše AP.
Ali tokom zime i ranog proljeća, vodeni tokovi u regionu nabujaju i odnose ogromnu količinu smeća sa desetina nelegalnih deponija duž njihovih obala, sve do plutajuće ograde reke koju je postavila hidroelektrana nekoliko kilometara uzvodno od svoje brane kod Višegrada.
Kao rezultat toga, najmanje dva puta godišnje i na nekoliko nedjelja ograda postaje spoljna ivica plutajuće akumulacije plastičnih flaša, zarđalih buradi, polovnih guma, kućnih aparata, natopljenog drveta, uginulih životinja i drugog otpada što, piše AP, pokazuje neuspjeh regionalnih vlasti da usvoje i sprovode adekvatne standarde kvaliteta životne sredine.
“Opet (od kraja decembra) ovdje se nagomilalo između pet i šest hiljada kubnih metara mješanog otpada i radnici hidroelektrane ga uklanjaju”, rekao je Furtula. “Prošle godine raščišćavanje je trajalo 11 meseci, što znači da otpad dolazi tokom cijele godine”.
Reka Drina teče 346 kilometara od planina sjeverozapadne Crne Gore kroz Srbiju i Bosnu. Drina i neke od njenih pritoka poznate su po svojoj smaragdnoj boji i pejzažima koji oduzimaju dah, a dio duž granice između Bosne i Srbije posebno je popularan među riječnim splavarima, navodi AP.
Međutim, redovno ponovno pojavljivanje plutajućeg otpada u blizini Višegrada čini oglašavanje tog grada kao turističke destinacije veoma teškim poslom.
“Jeziv prizor koji dočekuje posjetioce Višegrada na ulazu u grad je problem koji ne možemo riješiti”, rekla je Olivera Todorović iz Turističke zajednice Višegrada.
“Sudeći po onome što čujemo od turista, taj ružan i ponekad smrdljiv lokalitet destimuliše mnoge posjetioce da dođu u Višegrad”, dodala je ona.
Furtula se slaže, ali je tvrdio da je problem mnogo dublji.
Procjenjuje se da se svake godine sa dionice Drine kod Višegrada ukloni oko 10.000 kubnih metara otpada i odveze na gradsku opštinsku deponiju na spaljivanje. Dim i procjedne vode sa te, “uvijek zapaljene” deponije predstavljaju očiglednu opasnost po zdravlje, rekao je Furtula.
Eko centar Višegrad će u martu početi da uzima uzorke vode iz Drine i testira ih na zagađivače na više lokacija, uključujući i okolinu gradske opštinske deponije.
“Kroz vazduh, zemlju i vodu, svi otpušteni toksini (s deponije) se vraćaju u rijeku Drinu i očekujem da će nivoi njenog zagađenja biti zaista, zaista visoki”, rekao je Furtula.
Decenijama poslije razornih ratova 1990-ih koji su pratili raspad Jugoslavije, Balkan zaostaje za ostatkom Evrope i ekonomski i u pogledu zaštite životne sredine – konstatuje AP.
Pored zagađenja rijeka, mnoge zemlje zapadnog Balkana imaju i druge probleme sa životnom sredinom. Jedan od najhitnijih je izuzetno visok nivo zagađenja vazduha koji utiče na veliki broj gradova u regionu.
Zemlje Zapadnog Balkana su postigle mali napredak u izgradnji efikasnih, ekološki prihvatljivih sistema za odlaganje smeća uprkos tome što traže članstvo u Evropskoj uniji i usvajaju neke od zakona i propisa 27-članog bloka, navodi američka agencija.
Ekološki problem s kojim se Višegrad suočava je “dugoročan i njegovo rešavanje neće biti ni lako, ni jeftino”, rekao je Todorović. “Ali moramo raditi na tome da to rešimo”.
Furtula se složio da nema brzih i jednostavnih rješenja, ali je rekao da se neke mjere lako mogu preduzeti da se problem bar ublaži.
“Sve opštine uzvodno od Višegrada treba da postave barijere za smeće kao što je ova ovdje i da osnuju sopstvene timove za sakupljanje otpada kako bi se ubrzalo uklanjanje smeća, učinilo ga efikasnijim i spriječilo da smeće tone na dno reke”, rekao je on za AP.
