Sarajevo je od partizana oslobođeno 6. aprila 1945., a ubrzo po oslobođenju došlo je do uspostave nove komunističke vlasti, a time i do početka nove ere i novog socijalističkog poretka u glavnom gradu BiH. Za prvog gradonačelnika imenovan je Husein Brkić
Brkić je rođen 1889. godine u Mostaru. Studirao je u Beču i nakon završetka Prvog svjetskog rata nastavio je sa studijima u Zagrebu, gdje ih je i završio 1922. godine.
Radio je kao profesor u Mostaru, Stocu, Trebinju i Sarajevu. Pripadao je generaciji istaknutih ličnosti kulturnog i javnog života između dva rata. Kao istinskom rodoljubu 1945. godine povjerila mu se i dužnost prvog gradonačelnika Sarajeva u novoj socijalističkoj Jugoslaviji na kojoj ostaje do 1947. godine.
Potom je radio kao profesor na Višoj pedagoškoj školi, a nakon osnivanja Filozofskog fakulteta u Sarajevu izabran je za profesora geografije. Osnivač je Geografskog društva BiH, a 1961. izabran je za njegovog doživotnog počasnog predsjednika.
Iste, 1961. godine umro je u Sarajevu.
Otac rukometaša
Na mjestu gradonačelnika naslijedio ga je Ferid Čengić, koji, izgleda, nije na vrijeme “upratio” Titovo “ne” tovarišu Staljinu, pa je završio na Golom otoku.
Ferid i Nataša Čengić. Facebook
Zanimljiva je njegova priča. Rođen je 1910. u Sarajevu, a umro 1986. godine. Školovanje je započeo u Trgovačkoj akademiji, ali, usljed slabog imovnog stanja, napustio je školu i otišao na izučavanje tipografskog zanata.
Kao osamnaestogodišnjak je postao član tadašnje Komunističke partije Jugoslavije. Zbog aktivnosti u radničkom pokretu osuđen je 1936. na pet godina robije, koju izdržava u Sremskoj Mitrovici. Vratio se u Sarajevo neposredno nakon raspada Kraljevine Jugoslavije. Novi režim, novo hapšenje. Ustaše su ga kao komunistu uhapsile i osudile, ali su ga iz zatvora partizani razmijenili za zarobljene neprijateljske vojnike.
Po izlasku iz zatvora priključio se NOB-u. U jedinicama u kojima se nalazio obavljao je niz odgovornih političkih dužnosti.
Sve to činilo ga je i više nego dobrim kandidatom da u novom socijalističkom poretku bude imenovan za gradonačelnika. Na poziciji gradonačelnika Čengić je pokrenuo projekt obnove Čaršije i vraćanja njenog starog sjaja.
No, nije se dugo zadržao na poziciji gradonačelnika. Smijenjen je 1948. godine, jer je povodom Rezolucije Infobiroa došao u sukob sa zvaničnom partijskom i državnom politikom. Uhapšen je i interniran na Goli otok na kojem će provesti narednih sedam godina.
Ferid je otac Gorana Čengića, slavnog sarajevskog rukometaša, rođenog 1946. godine, kojeg će 1992. godine na području okupirane Grbavice ubiti ratni zločinac Veselin Vlahović zvani Batko.
Univerzitetski grad
Čengića će na poziciji gradonačelnika naslijediti Dane Olbina, koji će tu funkciju obnašati punih sedam godina, od 1948. do 1955. Olbina je rođen 16. juna 1919. u Krbavici kod Korenice u Hrvatskoj. Bio je član Komunističke partije Jugoslavije i učesnik Narodnooslobodilačkog rata od 1941. godine. U ratu je bio član Mjesnog komiteta KPJ za Sarajevo, Oblasnog komiteta za istočnu Bosnu, zamjenik političkog komesara Šesnaeste muslimanske brigade, politički komesar Šeste istočnobosanske brigade i Trećeg korpusa NOVJ.
Mural posvećen Goranu Čengiću. Facebook
Poslije rata postaje član Izvršnog vijeća NR Bosne i Hercegovine, predsjednik Centralnog odbora Saveza sindikata radnika saobraćaja i veza Jugoslavije. Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Bosne i Hercegovine, Glavnog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda (SSRN) Bosne i Hercegovine i Saveza udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije (SUBNOR). Imao je i čin pukovnika JNA u rezervi.
Olbina je kao gradonačelnik radio na materijalnom i društvenom napretku i razvoju Sarajeva, dajući značajan udio u obnovi porušene infrastrukture grada, zdravstvenih, školskih i kulturnih institucija.
Olbina: Pokrenuo značajne projekte. Facebook
Nosilac je gradnje stadiona Koševo i Nove željezničke stanice. Radio je, također, na rješavanju vodosnabdijevanja grada i dobivanju modernog vodovodnog sistema. Osnivač je Muzeja grada Sarajeva kao naučne i pedagoške institucije. Radio je i na otvaranju Medicinskog fakulteta, te učestvovao u osnivanju Pravnog, Tehničkog i drugih fakulteta. Sarajevo je za vrijeme njegovog mandata postalo univerzitetski grad.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslavenskih odlikovanja, među kojima su – Orden narodnog oslobođenja, Orden partizanske zvijezde sa srebrenim vijencem i dr.
Umro je 7. jula 2011. u Sarajevu. Na njegovoj komemoraciji prisustvovali su rodbina, tadašnji gradonačelnik Alija Behmen, raniji gradonačelnici Sarajeva, delegacija SABNOR-a BiH, te brojni prijatelji i poznanici.
U istoj ćeliji
Goranova majka i Feridova žena Nataša ustanovila je da su u istoj ćeliji zatvora u Sarajevu bili i njen muž, i ranije, Petar Zimonjić (mitropolit) – brat njenog djeda, a njeni preci (Zimonjići) i preci njenog muža (Čengići, potomci Smail-age Čengića) su bili smrtni neprijatelji. Nataša je bila u krvnom srodstvu s Karađorđevićima i crnogorskim Petrovićima.
