Višestruko nagrađivani bh. naučnik i istraživač Andrej Gajić, predavač, osnivač naučno – istraživačkog centra Sharklab ADRIA nastavlja nizati uspjehe, ovaj put posvećen naučnim radovima u najprestižnijim svjetskim časopisima.
Nakon što je nedavno u časopisu “Marine Biodiversity (Springer)” objavio rad o jedinstvenom slučaju preživljavanja velike plave ajkule nakon uboda sabljarke u glavu, u novom tekstu za “Journal of Fish Biology (Wiley)” Gajić donosi prvi opis leucističnog morskog psa prasca iz Južnog Jadrana i poremećaja pigmenta kod porodice prasaca, kao globalno ugrožene vrste.
Ovo istraživanje je vršeno u sklopu dvije magistarske teze na Erasmus + Programu Univerziteta u Gentu u Belgiji, čiji je Gajić mentor, a finansirano od strane čuvenog “Explorers Cluba” iz Njujorka (New York), dok je dok je radom u laboratoriji koordinirala istraživačica Sharklaba Emina Karalić.
– Boja tijela ajkula, kao i drugih životinja, prvenstveno je genetski nasljeđena i određena regulacijom pigmentnih ćelija poznatih kao hromatofore. Hromatofori sadrže smeđi i crni pigment, povezani su sa tamnijom ili svjetlijom bojom tijela i najčešće su podložni poremećajima pigmentacije. Leucizam je djelimičan gubitak pigmentacije. Iako leucistične ajkule mogu izgledati potpuno bijele, njihove oči zadržavaju normalnu pigmentaciju. Suprotno tome, albinizam se karakteriše potpunim odsustvom melanina, što dovodi do bijelih ili žućkastih jedinki sa karakterističnim crvenim očima – pojašnjava Gajić.
Prisutan u Jadranskom moru
Morski pas prasac, iako se smatrao rijetkim, ipak je prisutan u Jadranskom moru, a susreti s njim najčešći su na 100 do 500 metara dubine. Odrasle jedinke rastu najčešće od 60 do 80 centimetara dužine i ne teže više od 8 kilograma. Tipična boja prasca je tamnosivo-smeđa do crna, a jedinka sa abnormalnom pigmentacijom, uhvaćena u okolini Vlore u Albaniji i opisana u radu, imala je izrazito svjetlu boju.
– Nisu primjećene razlike u poređenju leucističnog sa normalno pigmentisanim mužjakom uhvaćenim u istom području. Tamna boja dubokomorskim ajkulama omogućava da se kamufliraju u okruženju, pomaže im da izbjegnu predatore i lakše ulove plijen. Određena istraživanja sugerisala su da ih nedostatak pigmentacije može učiniti lakše uočljivim za predatore, ali i plijenu, smanjujući njihove šanse za preživljavanje. Detaljan medicinski pregled, pregledi putem magnetne rezonance ukazuju da je leucistični prasac bio dobrog zdravlja, te da poremećaji pigmentacije ne moraju nužno uticati na preživljavanje ili rast ajkula – ističe Gajić.
izvor: fb/ Andrej Gajic / avaz
