Najsigurnija metoda utvrđivanja akutne infekcije novim koronavirusom je PCR test, odnosno test lančane reakcije polimeraze koji se već decenijama koristi u molekularnim istraživanjima.
Ova metoda omogućava da se određeni virusni geni u formi molekula DNK umnožavaju i do milijardu puta. Zahvaljujući tome, ako se u organizmu nalazi čak i mala količina virusa, njega je moguće umnožiti o otkriti gene karakteristične, u ovom slučaju, za COVID-19.
“Svaki uzorak nakon toga pod posebnim uslovima ulazi u COVID laboratoriju. Nakon toga ide na inaktivaciju koja traje sat vremena na 70 stepeni, gdje se najveći dio virusa, odnosno infektivnog materijala, inaktivira kako se ljudi koji tu rade ne bi zarazili”, objašnjava Jelena Begović, direktorica Instituta za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo Univerziteta u Beogradu.
Nakon deaktivacije uzoraka slijedi njihova priprema kroz dva ciklusa, kako bi u posljednjoj, četvrtoj fazi uzorci bili spremni za PCR analizu.
Iz uzorka se najprije izolira RNK, budući da je genetički materijal SARS-CoV-2 virusa u formi molekula RNK. Da bi PCR aparat registrirao prisustvo virusa, najprije je potrebno da se RNK iz uzorka prevede u DNK. Taj proces u laboratoriji obavlja robot uz pomoć određenih reagensa i traje nešto manje od dva sata. Nakon toga, uzorak je spreman za PCR mašinu koja uz pomoć prajmera umnožava segment DNK molekula koji je specifičan za virus korona i utvrđuje postoji li prisustvo virusa ili ne.
“Pošto je u stvarnom vremenu, vidite umnožavanje od jednog molekula, znači eksponencijalno raste umnožavanje i vidite krivu u obliku slova S koja vam definitivno potvrđuje da imate prisustvo korone, ili odsustvo te krive znači da nemate”, objašnjava Begović.
U zavisnosti od kvaliteta testa, pouzdanost PCR tehnike je od 85 do više od 95 posto.
Prema riječima Begovićeve najčešći rezultat greške je loše uzet uzorak.
“Ukoliko je on zaista u nekoj maloj, minornoj količini, sistem ne može da ga prepozna. Nije toliko osjetljiv da ga prepozna i onda dobijete negativan rezultat ili jednostavno virusa više tu nema”, kaže ona.
Poslije završetka PCR ciklusa, kopirani molekul DNK može se koristiti i za proučavanje gena ili detekciju nasljednjih bolesti.
Prema riječima Begovićeve, postoji namjera da se obiman DNK materijal sakupljen usred pandemije iskoristi i u Srbiji. Kako objašnjava, pokrenuta je inicijativa za realizaciju studije u kojoj bi se biobanka iskoristila za izučavanje različitih reakcija ljudi na virus.
“Da se uporedi da li, možda, imamo neku specifičnost na nivou naše populacije i da li imamo specifičnosti u okviru naše populacije, između pojedinaca, nekih razlika koje bi eventualno mogle da ukažu na to da postoje ljudi koji će jednostavno proći bolje u ovoj borbi, u ovom ratu s koronom”, objašnjava Begović za Radio Slobodna Evropa.
