Proizvođači krompira u Glamoču pokrenuli su inicijativu da se zaštiti geografsko porijeklo čuvenog glamičkog krompira. Razlozi su višestruki i mogu na više načina zaštiti proizvođače i donijeti benefite uzgajivačima.
Siniša Šolak iz udruženja “Tropolje i Zapadne strane”, koje je među inicijatorima zaštite, kaže da se na tržištu pojavljuje mnogo lažnog glamočkog krompira za koji se kaže da je iz Glamoča, a ustvari nije. Kada proces zaštite bude okončan svaki proizvođač krompira će proizvod moći poktrijepiti dokumentacijom i kvalitetom.
“Od srijede je zvanično započeo procesu registracije budućeg nosioca prava oznake geografskog porijekla. Očekivani period trajanja procedure je 30 dana. Elaborat koji dokazuje geografsko porijeklo je spreman i čeka ovu registraciju pa da ih objedinimo i plasiramo nadležnima”, rekao je Šolak za Mondo.
Krompir iz Glamoča i okoline već decenijama je poznat po ukusu i kvalitetu. Zašto se biljka koja je prije nekoliko vijekova stigla iz Amerike tako dobro primila među krajiškim brdima? Šolak nagađa da je za to zaslužan zbir faktora.
“Suština kvaliteta je podneblje i njegove klimatske osobine kao i zemljište. Pogoduje mu suva klima, velika nadmorska visina i zemljište zasićeno kalcijumovim karbonatom (krečnjakom). Ono utiče da u samom krompiru ima mnogo suve materije koja daje na kvalitetu. Pojednostavljeno, takav krompir i nakon dugog kuvanja ostaje kompaktan i ne raspada se”.
U takvim uslovima rastu krompiri rekordne veličine i težine. Svake godine u Glamoču se održavaju Dani glamočkog krompira, popularna “Krompirijada” gdje najteži pojedinačni krompir bude nagrađen. Ove godine je to bio krompir od 1,6 kilograma.
Šolak navodi da sorta koja se najduže sije i „najodomaćenija“ u Glamoču jeste sorta “dezire”.
“Zadnjih godina se pojavljuju i druge sorte (aladin, kenebek, bijela rosa…..). Proizvođači ističu da je bitno što pojedine sorte imaju kraći vegetativni period što mnogo znači na tržištu jer se pojavljuju ranije. Prosječan urod po hektaru površine je 20-25 tona krompira. Kažu de je bilježeno i do 35 tona”.
Ipak, evidencije o uzgoju se ne vode baš disciplinovano, ali u Glamoču se krompirom otprilike zasije oko 250 hektara godišnje uz par desetina hektara malih parcela (domaćinstava)
“Suština proče je da se štiti geografsko porijeklo (teritorija gdje raste) jer ne postoji ono što bi se kao sjeme zvalo glamočki krompir. Navodno je bilo razvijeno i kao posebno sjeme od strane nekadašnjeg poljoprivrednog dobra ali ratna dešavanja su dovela da je to sve propalo. Možda nekada bude i aktivnosti na tome ali tu treba struka i nauka”, zaključuje Šolak.
Komercijalna proizvodnja krompira u Glamoču je vezana za industrijalizaciju SFR Jugoslavije odnosno za osnivanje Poljoprivrednog dobra “Nikola Bojinović” početkom 60-ih godina 20. vijeka. Kasnije je osnivana fabrika za preradu krompira “Glama” Glamoč (koja se bavila proizvodnjom krompir salate, pomfrita i kroketa).
(MONDO)
