Devetog maja, u svim zemljama Evrope proslavlja se Dan pobjede nad fašizmom i Dan Evrope.Na ovaj dan, 1945. godine u Berlinu je potpisana bezuslovna kapitulacija Njemačke, čime je zvanično slomljena jedna ideologija koja je odnijela milione ljudskih žrtava.
Deveti maj, u Federaciji BiH proslavlja se i kao Dan Zlatnih ljiljana. Ovo najveće ratno priznanje nosi dvije i po hiljade pripadnika Armije Republike BiH. Donji Vakuf iznjedrio je 14 Zlatnih ljiljana na koje smo posebno ponosni. Nažalost, mnogi od njih nisu više među nama.
Više od 50 miliona žrtava fašizma, trebalo je da bude opomena svijetu, da se zlo kakvo je čovječanstvo vidjelo četrdesetih godina 20. stoljeća nikada i nikome ne ponovi.
U zemljama Evropske unije poseban značaj ima Dan Evrope, podsjećanje na 9. maj 1950. godine, kada je Robert Šuman predstavio prijedlog kreiranja organizovane Evrope.
Ovaj prijedlog, poznatiji kao „Šumanova deklaracija“, smatra se početkom kreacije onoga što je danas poznato kao Evropska unija.
Miroslava Krleže :
“Neka oprosti gospodja Evropa, ona nema spomenike kulture. Pleme Inka u Americi ima spomenike, Egipat ima prave spomenike kulture. Neka oprosti gospođa Evropa samo Bosna ima spomenike. Stećke.
Šta je stećak?
Oličenje gorštaka Bosnaca!
Šta radi Bosanac na stećku?
Stoji uspravno!
Digao glavu, digao ruku!
Ali nigdje, nigdje, niko nije pronašao stećak na kome Bosanac kleči ili moli. Na kome je prikazan kao sužanj.”
